Από τον Τραυματισμό στην Ανάρρωση: Πόσος χρόνος χρειάζεται για να αναρρώσει το σώμα σας

Όταν ένα άτομο υφίσταται έναν τραυματισμό, μία από τις πρώτες ερωτήσεις που τίθενται είναι, ''Πόσο καιρό θα χρειαστεί για να επιστρέψω στο φυσιολογικό;'' και είναι λογικό. Δεν ξέρω για εσάς, αλλά η γνώση του ότι χρειάζεται Χ ημέρες για να επιστρέψω ξανά πίσω στις προπονήσεις μου, πάντοτε μου έδινε κουράγιο.

Το σώμα μας όντας η τέλεια μηχανή, εκπληκτικό στη αυτό θεραπεία και προσαρμογή, στην περίπτωση ενός τραυματισμού θα χρειαστεί ένα διάστημα άλλες φορές παραπάνω και άλλες φορές λιγότερο από όσο εκτιμάμε. Το δύσκολο μέρος στους τραυματισμούς είναι ότι υπάρχουν ορισμένα πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε, όπως η ηλικία μας, ο τύπος ιστού που τραυματίστηκε, η παροχή αίματος στη συγκεκριμένη περιοχή και η έκταση της βλάβης που προκλήθηκε.

Σε αυτό το άρθρο, θα συζητήσουμε μαζί τις φυσιολογικές φάσεις επούλωσης, ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το ρυθμό επούλωσης ενός τραυματισμού και ένα χρονοδιάγραμμα σχετικά με το διάστημα που χρειάζεται η κάθε περίπτωση βάση της σοβαρότητας της.

Πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε

Κάθε τραυματισμός είναι διαφορετικός ακόμα και αν μιλάμε για τον ίδιο τραυματισμό. Wait whaat?.. Ναι, σωστά ακούσατε, ακόμα και αν μιλάμε για τον ίδιο τραυματισμό το χρονοδιάγραμμα επούλωσης μπορεί να διαφέρει ακόμα και αν η ηλικιακή ομάδα, το φύλο ή το επίπεδο φυσικής κατάστασης είναι σε παρόμοιο επίπεδο. Ο χρόνος είναι σχετικός και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όμως ακόμα και έτσι, σε κάθε τραυματισμό (ανάλογα της σοβαρότητας του) μπορούμε να δώσουμε ένα χρονοδιάγραμμα-νόρμα αναφορικά με το πόσο χρειάζεται.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την επούλωση ενός τραυματισμού;

Προτού περάσουμε σε χρονοδιαγράμματα καλό θα ήταν να αναφέρουμε πως όταν μιλάμε για έναν τραυματισμό και το πόσο διάστημα χρειάζεται για να επουλωθεί συμμετέχουν πολλοί παράγοντες. Μερικοί από αυτούς είναι:

1. Γενετικοί και Βιολογικοί Παράγοντες: Παράγοντες όπως η γενετική προδιάθεση, οι φλεγμονώδεις διεργασίες και οι αλλαγές στη σύνθεση κολλαγόνου μπορούν να επηρεάσουν την ανθεκτικότητα των ιστών και την ικανότητα τους να επουλώνονται [1]
2. Ηλικία και Διατροφή: Η ηλικία του ατόμου επηρεάζει τον χρόνο επούλωσης, καθώς οι μεγαλύτεροι άνθρωποι τείνουν να έχουν πιο αργή διαδικασία αποκατάστασης [1,2]. Επιπλέον, η καλή διατροφή μπορεί να επιταχύνει την διαδικασία της επούλωσης παρέχοντας τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά [3].
3. Τύπος ιστού: Ο διαφορετικός τύπου ιστού έχει διαφορετικές ιδιότητες και χρόνους επούλωσης [1,2]. Τον χρόνο, αναλόγως την σοβαρότητα της εκάστοτε κατάστασης θα τον δούμε παρακάτω.
4. Αιμάτωση της Περιοχής: Η καλή αιμάτωση είναι καίριας σημασίας στην ταχύτερη αποκατάσταση κυρίως λόγω της μεταφοράς των θρεπτικών συστατικών και κυττάρων που προαναφέραμε στην τραυματισμένη δομή [1].
5. Βαθμός και Είδος Τραυματισμού: Όλα αυτά καθώς και το σημείο τραυματισμού επηρεάζουν τον χρόνο επούλωσης. Η σοβαρότητα και το είδος του τραυματισμού όπως είναι λογικό είναι και αυτοί πολύ σημαντικοί παράγοντες. Σοβαρότεροι τραυματισμοί χρειάζονται μεγαλύτερη περίοδο αποκατάστασης [4,5].
6. Φαρμακευτική αγωγή: Τα φάρμακα έχουν την ικανότητα να συμμετέχουν είτε θετικά είτε αρνητικά στην διαδικασία της επούλωσης [6]. Για παράδειγμα, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή, αλλά ενδέχεται να μειώσει την φυσική διαδικασία επούλωσης.
7. Φροντίδα Πριν και Μετά: Σε αυτήν την περίπτωση αναφερόμαστε στις δράσεις που θα κάνουμε για την διαχείρηση του τραυματισμού, από τη στιγμή που συμβαίνει έως την πλήρη επιστροφή στην καθημερινότητα μας. Ένα μικρό παράδειγμα αφορά τις φυσικοθεραπείες ή την έγκαιρη παύση από την δραστηριότητα που συμμετείχαμε [1,6].

Όσο το σώμα μας βρίσκεται στην περίοδο της επούλωσης ενός τραυματισμένου ιστού, περνάει από τρεις φάσεις κλειδιά [1,2]. Όπως θα δούμε και παρακάτω πιο αναλυτικά, την φλεγμονώδη φάση, τη φάση του πολλαπλασιασμού και την φάση της αναδιαμόρφωσης. Σε όλη τη βιβλιογραφία ωστόσο, δεν υπάρχει ομόφωνη απάντηση σχετικά με τη διάρκεια αυτών των φάσεων, αλλά δεν έχει και πολύ σημασία. Τα σχετικά διαστήματα καταγράφονται παρακάτω και η διαδικασία της επούλωσης μπορεί να θεωρηθεί ως μία συνέχεια με επικαλυπτόμενα χρονικά πλαίσια σε όλη της της έκταση.

Σημείο 1ο: Φλεγμονώδης Φάση (0-7 ημέρες)

Η αιμορραγία συμβαίνει λόγω της διεύρυνσης των αιμοφόρων αγγείων, γνωστή ως διαστολή, και της απελευθέρωσης μίας χημικής ουσία που ονομάζεται ισταμίνη, η οποία τελικά επιτρέπει σε άλλα κύτταρα που βοηθούν την επούλωση, όπως τα λευκά αιμοσφαίρια, να εισέλθουν στην κατεστραμμένη περιοχή. Επιπλέον, η άφιξη αυτών των θεραπευτικών κυττάρων καταναλώνει και αφαιρεί τον νεκρό ιστό. Αυτή η διαδικασία είναι σχετικά αργή και μπορεί να διαρκέσει από την ημέρα του τραυματισμού έως και την έβδομη ημέρα.

Σημείο 2ο: Φάση Πολλαπλασιασμού - Οικοδόμησης Νέου Ιστού (7-21 ημέρες)

Κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων των ινοβλαστών περιβάλλουν τον κατεστραμμένο ιστό και τοποθετούν νέα, ανώριμα στρώματα ιστού με τυχαίο τρόπο που προέρχονται από ένα συγκεκριμένο τύπο κολλαγόνου (τύπου III). Το κολλαγόνο είναι μία πολύ σημαντική πρωτεΐνη που συμμετέχει σε πολλές διεργασίες μέσα στο σώμα μας. Κατά τη διάρκεια της φάσης του πολλαπλασιασμού, ο ιστός όχι μόνο αρχίζει να συρρικνώνεται σε μέγεθος αλλά χάνει και τη δύναμη του, καθώς το κολλαγόνο τύπου III δεν έχει τις ίδιες ιδιότητες ιστού, με τον φυσιολογικό υγιή ιστό.

Σημείο 3ο: Φάση Αναδιαμόρφωσης (3 εβδομάδες έως και 12 μήνες)

Σε αυτή τη φάση, το ανώριμο κολλαγόνο τύπου III μετατρέπεται σε έναν πιο ώριμο τύπο κολλαγόνου, τον τύπο I. Συχνά, μπορεί να ακούσετε τον όρο ουλώδης ιστός, ο οποίος αναφέρεται σε αυτόν τον νέο ιστό που αντικαθιστά τον προηγούμενο τραυματισμένο ιστό. Η διαδικασία αυτή ξεκινάει από την 21η ημέρα και μπορεί να διαρκέσει έως και 2 έτη ανάλογα τον τραυματισμού.

*Key note:

Πρώτη αντίδραση κάθε τραυματισμού είναι η αιμόσταση όπου είναι ένας φυσιολογικός ομοιοστατικός μηχανισμός, που περιλαμβάνει ένα σύνολο πολύπλοκων βιοχημικών αντιδράσεων με στόχο την αποκατάσταση της συνέχειας του τραυματισμένου αγγείου, την επίσχεση της αιμορραγίας και την ομαλή ροή του αίματος, για την αποτροπή της θρόμβωσης [1]. Παραπάνω όμως αναφέρονται τα σημεία κλειδιά, εννοείται όμως ότι χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσαμε να πάμε και στα επόμενα στάδια.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι σχετικοί χρόνοι της κάθε φάσης προσαρμόζονται και αλλάζουν αναλόγως τον τύπο του τραυματισμού, την ηλικία και τη διατροφή μας, την αιμάτωση στη συγκεκριμένη περιοχή και γενικότερα τους παράγοντες που αναφέρθηκαν προηγουμένως.

Κατά προσέγγιση ρυθμός επούλωσης ιστών

Επίλογος

Το να καταλάβουμε το πόσο περίπου χρειάζεται ένας τραυματισμός για να επουλωθεί και το να γνωρίζουμε ότι θα υπάρξουν δυσκολίες στο δρόμο της αποκατάστασης είναι κρίσιμο για όλους τους φυσικοθεραπευτές-γυμναστές καθώς και για το άτομο που το περνάει.

Ανεξαρτήτως του εάν περνάς ένα μικρό τραυματισμό ή κάποιο πιο σοβαρό ή μεγάλο, δεν μπορούμε να ξεγελάσουμε την βιολογία και τον τρόπο αποκατάστασης του σώματος μας. Είδαμε παραπάνω τις φάσεις-κλειδιά που το σώμα μας εκτίθεται στην προσπάθεια του να επιστρέψει στο προτραυματικό του στάδιο, επομένως μείνε στα εξής, εκπαιδεύσου, δώσε χρόνο στον τραυματισμένο ιστό και στις διεργασίες που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της επούλωσης του και σιγά σιγά θα είσαι ικανός/ή να επιστρέψεις σε αυτό που αγαπάς.

📚 Βιβλιογραφικές Αναφορές (PMID):

1. 20139336
2. 11074996
3. 27366101
4. 34395467
5. 34395681
6. 26199879